Dit is het openingsrecept van Le cuisinier François van Pierre François La Varenne uit 1651 (editie Hyman, zie bibliografie). Zie voor meer informatie over dit boek het recept voor ‘potage à la reyne’. Er is ook een moderne Engelse vertaling van Le cuisinier François, samen met twee andere titles van La Varenne, van de hand van de Canadese historicus Terence Scully (zie bibliografie).
Ik heb ervoor gekozen de bereidingswijze aan te passen. In plaats van weinig vocht gebruiken en niet inkoken, gebruik ik meer vocht, en kook ik de bouillon na het zeven in. Uit de vertaling van Scully, die de tweede druk uit 1652 als basis heeft, blijkt dat met een ‘bouquet’ wordt bedoeld peterselie, bieslook en tijm (editie Scully, p.133, zie bibliografie).
Voor 4 liter bouilon; voorbereiding 5 minuten; bereiding 6 uur + zeven, inkoken, afkoelen.
500 gr magere runderlappen
500 gr schenkel en lappen van schaap of lam
500 gr soepkip (dat is een kwart tot een zesde hele soepkip, gebruik de rest voor kippenbouillon, gebruik géén kuiken)
bosje peterselie, bosje bieslook, takjes tijm
5 kruidnagels
4 liter water
Bind de tuinkruiden samen tot een boeketje.
Doe het vlees met de kruiderij in een grote soeppan, doe er vier liter heet water bij. Breng aan de kook, laat vier tot zes uur op laag vuur trekken. Zeef de bouillon als hij voldoende is getrokken. Kook de bouilon nu in tot twee liter, en laat daarna snel afkoelen. Gebruik hem meteen, of verdeel wat je niet dadelijk verder verwerkt in diepvrieszakjes/bakjes en vries in. Vergeet niet te etiketteren, want in de diepvries lijken alle bouillons op elkaar.
Als je een bruine bouillon wilt, zet je het vlees en gevogelte eerst een half uurtje in een braadslee in de oven op 225oC. La Varenne schrijft nu dat het sap aan het vlees moet worden onttrokken. Dat wordt verderop in de Cuisinier françois beschreven: Prik met een mes gaatjes in het halfgare vlees, en pers dan het sap eruit. Niet iedereen zal een vleespers in de keukenkast hebben staan. Als je twee draaiklemmen en twee plankjes hebt kom je een heel eind: leg het vlees tussen de twee plankjes, en zet de draaiklemmen erop. Draai ze zo stevig mogelijk aan. Vergeet niet eronder een opvangbak voor het vleessap klaar te zetten.
Voor de potage à la reyne wordt de bouillon van gekookt vlees gemaakt, want het gerecht moet blank van kleur zijn.
Genoemde edities zijn in mijn bezit of door mij geraadpleegd. De links verwijzen naar verkrijgbare edities.
Een recept voor vleesbouillon uit de zeventiende eeuw
Een Frans recept voor vleesbouillon uit de tijd van Louis XIV. Ook toen al zag men bouillon als de basis van de keuken
© Auteur
Meteen naar het recept Broden met pompoenpitten kun je tegenwoordig makkelijk kopen, maar het mooie…
Enige tijd geleden heb ik een opleiding tot gecertificeerd NT2-docent voltooid. Ik geef nu les…
Al eerder publiceerde ik op Coquinaria twee recepten uit het kookboek van Maurice Joyant, Le…
Na afloop van een uitgebreide maaltijd schenkt men nog steeds graag een digestief om de…
Als ik het goed zie op de kaart, is de hoofdstad van Senegal, Dakar, de…
Net als in 2018 en 2019 bij de WK's voor mannen en vrouwen, publiceer ik…