Het is al jaren traditie om op de verjaardag van mijn dochter eind september, als de hele familie bij elkaar is, alvast de lootjes voor Sinterklaas te trekken. Niet dat we daarna twee maanden lang bezig zijn met surprises maken en gedichten componeren hoor, dat wordt meestal toch op het laatste moment gedaan. Maar goed. Dit jaar heb ik besloten de namen van de deelnemers in fortune cookies te verstoppen. Het recept ervoor vind je hieronder. Ik ben er wel anderhalve dag mee bezig geweest voordat ik de koekjes naar mijn zin had. Uiteindelijk heb ik dit recept gevolgd, maar met een paar kleine aanpassingen. Andere vouwbare/rolbare koekjes zijn deze middeleeuwse wafeltjes. En vanillesuiker kun je kopen, maar ook eenvoudig zelf maken. Hoe dat gaat lees je hier.
Wat zijn Fortune Cookies?
Fortune cookies of gelukskoekjes (we blijven optimistisch!) zijn holle koekjes waarin een spreuk is verpakt. De spreuk wordt niet meegebakken, maar vlak na het bakken in het versgebakken koekje gevouwen als dat nog plooibaar is. Met het afkoelen wordt het koekje bros. Je breekt het koekje open en haalt het strookje papier eruit. Vertel dat vooral voordat men ze gaat eten, je hebt altijd gulzigaards die meteen het hele koekje in hun mond stoppen. Hier spreekt ervaring.
De koekjes heten vaak ‘Chinese fortune cookies’ omdat je ze vooral in Chinese restaurants krijgt als afsluiting van de maaltijd. Maar ze zijn niet Chinees, in China werden de koekjes rond 1990 zelfs afgedaan als ‘te Amerikaans’. En inderdaad begint de wereldwijde populariteit van gelukskoekjes in het begin van de twintigste eeuw in de Verenigde Staten, in Californië. Men is het niet eens over wie de allereerste fortune cookies daar bakte. Was het een Chinese immigrant of een Japanse? Een aantal aanwijzingen pleit voor de laatste mogelijkheid. Diverse Chinese restaurants werden door Japanners geëxploiteerd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog heetten de koekjes fortune tea cakes. Ook dit wijst volgens sommigen op Japanse connecties, hoewel de wagashi die bij de theeceremonie worden geserveerd meestal van rijst, azukibonen of vruchten zijn gemaakt. En tot slot: In dit artikel uit 2008 in de New York Times staat de ontdekkingstocht beschreven van de Japanse Yasuko Nakamachi naar de Japanse oorsprong van de gelukskoekjes, tsujiura senbei of omikuji senbei. Er zijn aanwijzingen in literatuur en afbeeldingen dat in deeg verpakte spreuken al in de achttiende en negentiende eeuw in Japan werden gemaakt. Ook de Japanse en Chinese Wikipedia maken melding van de Japanse oorsprong van fortune cookies. (zie bibliografie voor bronnen)
Het recept
Zoals ik hierboven al schreef, heb ik diverse recepten voor fortune cookies uitgeprobeerd, en dit werkte voor mij het best.
Koekjes voor Sinterklaaslootjes of na een (Aziatische) maaltijd, voor ongeveer 35 koekjes (inclusief enkele mislukte koekjes); voorbereiding 10 minuten; bereiding 7 minuten per bakronde, + 1 minuut op bakblik leggen en 1 minuutje vouwen. In totaal was ik een uur en drie kwartier bezig met deze hoeveelheid koekjes.
130 gr patentbloem of gewone bloem
3 eiwitten
110 gr boter
3 eetl water
120 gr suiker
30 gr vanillesuiker
paar druppels amandelessence (eventueel)
Voorbereiding
Maak de stroken tekst – Geen zorgen, ze worden niet meegebakken! Na het bakken van de koekjes vouw je het papier erin. Op internet vind je allerlei voorbeelden van spreuken voor fortune cookies, maar je kunt ook zelf spreuken verzinnen. Kies wel een korte spreuk en gebruik een klein en compact lettertype, anders wordt de strook wel erg lang. Print uit (of schrijf op) en knip de tekst in smalle stroken. Print ook de namen van de deelnemers uit, in drievoud: de originele lootjes, de reservelootjes, en als etiket voor de reservelootjes.
Maak het beslag – Smelt de boter in een kleine steelpan, laat niet verkleuren. Klop de eiwitten met suiker en vanillesuiker schuimig. Giet dan terwijl je blijft kloppen achtereenvolgens boter, water en amandelessence erbij, en tot slot de bloem. Het eindresultaat moet een beslag zijn, geen deeg. Doe er anders nog een klein beetje water bij. Let op! De eiwitten moeten samen met de suiker schuimig worden geklopt. Ik was eigenwijs en klopte ze eerst apart op om de suiker er daarna bij te doen, maar dan werden de koekjes niet goed.
Bereiding
Bak de koekjes – Het geheim is: kort en niet te heet te bakken, en steeds maar een paar tegelijk.
Verwarm de oven voor op 175 °C. Leg siliconen bakmat op de bakplaat (dat ging bij mij beter dan bakpapier) en schep op afstand van elkaar enkele kleine eetlepels beslag. Spreid het beslag heel dun uit met de met wat olie bestreken bolle kant van een lepel, tot je cirkels hebt van 10 tot 12 centimeter doorsnee. Maak niet meer dan twee of hooguit drie rondjes als je geen hulp hebt met het vouwen van de koekjes.
Zet de bakplaat in het midden van de oven en bak de koekjes 7 minuten totdat de randen beginnen te bruinen. Iedere oven is anders, je zult waarschijnlijk een paar misbaksels hebben voordat het resultaat naar je zin is, en misschien moet je de temperatuur of baktijd aanpassen. Maak dus een ruime hoeveelheid beslag!
Vul en vouw de koekjes – Vul en vouw de koekjes zodra ze uit de oven komen. Ja, ze zijn dan wel loeiheet, maar ook nog flexibel. Als je te lang wacht zijn ze hard geworden (dat gaat heel snel) en breken ze. Leg de (opgevouwen) strook papier langs het midden en sla het koekje dubbel. Sla het koekje dan overdwars op de vouw dubbel over de rand van een glas of koffiekopje met een dikke rand. Houd even zo vast om te fixeren, of plaats ze in een muffinvorm. Laat het koekje daarna verder afkoelen op een taartrooster. Je moet wel echt vuurvaste vingers hebben voor dit karwei, of draag (schone) rubberen handschoenen. Het is leuk om te doen, maar vanwege de hitte geen kinderwerk.
Serveren
Na de maaltijd. Of, zoals wij doen, tijdens het lootjes trekken. Doe de koekjes in een ruime schaal, maar waarschuw de trekkers wel dat ze niet wild moeten graaien, de koekjes zijn breekbaar.
Als iemand zichzelf als lootje heeft getrokken
Geen paniek! Zorg dat je een dubbele set koekjes hebt gemaakt. Verpak die extra koekjes apart met de naam erbij, zodat je weet welke naam erin zit. Ik heb een muffinblik gebruikt om de reservekoekjes in te bewaren. Degene die zijn/haar eigen naam had, legt het opengebroken koekje apart (of eet het op), en trekt nog een keer uit de schaal. Aangezien de eigen naam er al uit is, kan die niet meer getrokken worden. Daarna pak je het tweede koekje met die naam, en je doet dat weer in de schaal. Even mengen zodat de koekjes weer anoniem zijn en de volgende is aan de beurt. Op de foto zie je in de oranje bak de lootjes, in het muffinblik de reservelootjes, en in het witte bakje de koekjes voor mensen die wel bij ‘de trekking’ aanwezig waren, maar niet meedoen met Sinterklaas.
Bibliografie
Genoemde edities zijn in mijn bezit of door mij geraadpleegd. De links verwijzen naar verkrijgbare edities.
- Lee, Jennifer B. (January 16, 2008). “Solving a Riddle Wrapped in a Mystery Inside a Cookie”. The New York Times. (link 30 september 2018)
- Artikel over Fortune Cookies op de Engelse, Japanse en Chinese Wikipedia.
- Meer informatie op Food Timeline
Fortune cookies om voor Sinterklaaslootjes te gebruiken – een recept
Als je lootjes trekt voor Sinterklaassurprises, dan is dit een leuke manier om de lootjes te trekken. Het kost wel wat tijd, maar het resultaat mag er zijn.
© Auteur