Haring is de belangrijkste vis voor de gewone man in de Middeleeuwen, vooral in geconserveerde vorm. In de vijftiende eeuw, de tijd waarin dit recept is opgeschreven, had je héle zoute haring (pekelharing, lees hier meer daarover), gedroogde haring en gerookte haring. Tegenwoordig kennen de meeste mensen alleen nog maar maatjesharing (lichtgezouten en ingevroren geweest),…
Middeleeuwen
De smaak van de middeleeuwen kun je omschrijven als kruidig en zuur, met een bescheiden zoetje. De recepten komen uit kookboeken van de tiende tot en met de vijftiende eeuw, en beslaan Europa en het Abassidische rijk. Je kunt de recepten bekijken in de oorspronkelijke taal (behalve de Arabische recepten), in een vertaling naar modern Nederlands en in een bewerking voor de moderne keuken.
Rode mosterd op Roomse wijze
Meteen naar het recept Over mosterd heb ik al eerder geschreven bij het recept voor een veertiende-eeuwse mosterd van de Franse Ménagier de Paris. Mosterd was in de Middeleeuwen en vroeg-moderne tijd zo’n beetje wat tomatenketchup of sojasaus nu is in sommige restaurants: het staat standaard op tafel en je gooit het er overal op….
Koninklijke pasteitjes
Meteen naar het recept Varkensvleespasteitjes met Stiltonkaas Nog niet zo lang geleden stond de Engelse keuken bekend als de saaiste en meest smakeloze keuken ooit: glazige gekookte aardappelen, erwten zo groot (en hard) als knikkers en suf gekookte spruiten. Maar in de Late Middeleeuwen schitterde juist die Engelse keuken in Europa, misschien wel dankzij de…
Arabisch snoepgoed
Meteen naar het recept Een recept uit de dertiende eeuw Suiker is volgens bijna iedereen puur vergif, maar dat komt vooral omdat er misbruik van wordt gemaakt. Niet alleen zijn we dol op zoetigheden, maar het wordt door de voedselindustrie ook dankbaar gebruikt als smaakversterker. En je laat niet wijsmaken dat ‘natuurlijke suikers’ beter zijn,…
Pekelharing, de vergeten vis
En dat moet veranderen! Voor het eerst in bijna tien jaar heb ik in februari 2016 een kookcursus gegeven, voor leden van de re-enactmentgroep Het Woud der Verwachting. Het thema werd mede bepaald door de datum: de cursus was op de zaterdag na Aswoensdag, in het begin van de vastentijd. Het menu bestond dus uit gerechten voor…
Een beetje macaronigeschiedenis – Deel 2
Naar deel 1 van de macaronigeschiedenis Bij twee recepten met macaroni uit de Eerste Wereldoorlog maakte ik een pagina over recente macaronigeschiedenis. Hier vind je wat informatie over het maken van pre-industriële pasta. Scappi maakt holle pijpjesmacaroni volledig met de hand. Dat is een tijdrovend en omslachtig proces dat ik heb beschreven en gefotografeerd in dit…
Een middeleeuwse evergreen
En nog supergezond ook! In Asterix en de Britten nuttigen Asterix en Obelix hun eerste maaltijd na de oversteek over het Kanaal op Britse grond in herberg ‘Het lachende everzwijn’ (The Jolly Boar). Obelix is diep teleurgesteld: zijn geliefde everzwijn is niet geroosterd maar gekookt, en tot overmaat van ramp ook nog opgediend in een groen sausje met munt. Als…
Voedzame vierkante omelet
Meteen naar het recept Een Engels recept met peterselie en merg Jaren geleden heb ik in het Culinair-historisch Kookmuseum in Appelscha, dat beheerd werd door Carolina Verhoeven, een speciaal menu bereid met middeleeuwse recepten met merg van voorgerecht tot en met het toetje. Tot op het bot heette dat menu. Op deze pagina staat een van de voorgerechten uit dat menu, een…
Nepeieren voor de vastentijd
Een geintje Dit is een extra recept bij de middeleeuwse gekleurde paaseieren. De grote vastentijd tussen carnaval en Pasen was eiervrij. Maar als grapje stonden er af en toe tóch eieren op tafel! Dat waren nepeieren, gemaakt met vissekuit (ook eitjes, maar die mochten wel) of amandelmelk. Hieronder staat het recept voor de amandelversie, uit het eerste deel van het…
Middeleeuwse paaseieren
Meteen naar het recept Spelen met kleuren Tijdens de lange vastentijd, die begint met Aswoensdag (na carnaval) en eindigt op Stille Zaterdag (de dag voor Pasen, de kerkklokken luiden dan niet), werden in de Middeleeuwen geen eieren gegeten. Maar de kippen begonnen met het lengen der dagen wel alweer eieren te leggen! Reken maar dat met Pasen, als eindelijk…
Stokvis met erwten, appel en rozijnen
Meteen naar het recept Ode aan gedroogd voedsel Een zeer middeleeuws gerecht wat betreft smaak. Het is een ‘ode aan gedroogd voedsel’, behalve de ui zijn alle ingrediënten gedroogd. Daarom is dit bij uitstek een gerecht dat aan het eind van de winter kan worden bereid. Het recept was voor visdagen of voor de grote vastentijd bestemd. Voor visdagen (meestal woensdag en vrijdag)…
Gevulde eieren met kruizemunt
Meteen naar het recept Een middeleeuws voorgerechtje uit Duitsland Met buren heb ik geluk. Ik woon nu naast de basis van het muziekensemble EnsembLeChatNoir, dat boeiende, soms multimediale, concerten verzorgt. In mijn vorige huis had ik ook een kunstzinnige buurvrouw, een keramiste. Zij is geboren in Duitsland, en toen zij en haar man onlangs kwamen eten, heb…
Champignonpasteitjes
Meteen naar het recept Een Frans gerecht uit de veertiende eeuw Tijdens mijn proeverijen bij lezingen over de middeleeuwse keuken is de champignonpastei altijd een voltreffer. Eigenlijk is het recept voor elegante pasteitjes die tijdens de eerste gang in een middeleeuws feestmaal konden worden geserveerd. In een modern menu met wild als hoofdgerecht zijn ze ook een…
Aalbessensaus voor kip
Meteen naar het recept Een kleurige zomersaus uit begin zestiende eeuw Merels, lijsters, vinken, wie geniet er niet van deze prachtig zingende en kwetterende vogels in de zomertuin? Behalve natuurlijk als je bessenstruiken hebt staan, want dan zijn het opeens vraatzuchtige monsters die je oogst geplunderd hebben voordat je zelf ook maar één trosje hebt…
Zabaglione
In zes eeuwen onveranderd Italië bestond als land nog helemaal niet in de Middeleeuwen, het schiereiland was een mozaïek van stadstaatjes en hertogdommetjes, en het Vaticaan natuurlijk. Maar de Italiaanse (streek)keuken, díe was er zeker al! Elders op deze site zijn bijvoorbeeld recepten voor crostini met mozarella en tortellini in brodo uit de zestiende eeuw te vinden, en hieronder staat één van de…