Meteen naar het recept De gezondste appelmoes die er is! Appelmoes is net als erwtensoep en kruidkoek een overblijfsel uit middeleeuwse tijden. Het gerecht is altijd populair geweest, er zijn dan ook veel recepten van overgeleverd in alle talen, waaronder enkele heel bijzondere variaties op het thema ‘appelmoes’. Hieronder staat zo’n bijzonder recept, appelmoes met…
Middeleeuwen
De smaak van de middeleeuwen kun je omschrijven als kruidig en zuur, met een bescheiden zoetje. De recepten komen uit kookboeken van de tiende tot en met de vijftiende eeuw, en beslaan Europa en het Abassidische rijk. Je kunt de recepten bekijken in de oorspronkelijke taal (behalve de Arabische recepten), in een vertaling naar modern Nederlands en in een bewerking voor de moderne keuken.
Zalmballetjes uit de veertiende eeuw
Meteen naar het recept Voor dit gerecht heb ik twee Engelse recepten uit de veertiende eeuw gecombineerd, en bewerkt tot heel modern klinkende ‘zalmballetjes met peterseliepesto’. De zalmballetjes zijn het oudst, zij dateren van vóór 1337, de peterseliepesto is een versie van de in de Middeleeuwen geliefde groene saus, dit keer uit ongeveer 1390. Ik…
Een middeleeuwse evergreen
En nog supergezond ook! In Asterix en de Britten nuttigen Asterix en Obelix hun eerste maaltijd na de oversteek over het Kanaal op Britse grond in herberg ‘Het lachende everzwijn’ (The Jolly Boar). Obelix is diep teleurgesteld: zijn geliefde everzwijn is niet geroosterd maar gekookt, en tot overmaat van ramp ook nog opgediend in een groen sausje met munt. Als…
Sluberkens
Meteen naar het recept Middeleeuwse mergpasteitjes Omdat ik in najaar 2006 het boek Bones van de Australische chefkok Jennifer McLagan heb aangeschaft dat als voorkant een foto heeft van prachtige geroosterde mergpijpen (zie hieronder), ben ik eens in de edities van middeleeuwse kookteksten die in mijn kast staan gedoken om te kijken wat er toen met merg gedaan werd….
Prei met vis voor de vastentijd
Haring is de belangrijkste vis voor de gewone man in de Middeleeuwen, vooral in geconserveerde vorm. In de vijftiende eeuw, de tijd waarin dit recept is opgeschreven, had je héle zoute haring (pekelharing, lees hier meer daarover), gedroogde haring en gerookte haring (spekbokking, stoombokking, kipper, brado etc). Tegenwoordig kennen de meeste mensen alleen nog maar…
Snoek in galantine
Meteen naar het recept Een middeleeuws feest voor neus, oog en tong De middeleeuwse keuken is een sauzenkeuken. Niet alleen omdat dat lekker was, maar het was dé manier om het hoofdingrediënt zo gezond mogelijk te maken volgens de toen geldende dieetleer, de humorenleer. Zoals wij goochelen met calorieën, vitamines, koolhydraten en cholesterol, waren middeleeuwse koks…
Middeleeuwse paaseieren
Meteen naar het recept Spelen met kleuren Tijdens de lange vastentijd, die begint met Aswoensdag (na carnaval) en eindigt op Stille Zaterdag (de dag voor Pasen, de kerkklokken luiden dan niet), werden in de Middeleeuwen geen eieren gegeten. Maar de kippen begonnen met het lengen der dagen wel alweer eieren te leggen! Reken maar dat met Pasen, als eindelijk…
Rode mosterd op Roomse wijze
Meteen naar het recept Over mosterd heb ik al eerder geschreven bij het recept voor een veertiende-eeuwse mosterd van de Franse Ménagier de Paris. Mosterd was in de Middeleeuwen en vroeg-moderne tijd zo’n beetje wat tomatenketchup of sojasaus nu is in sommige restaurants: het staat standaard op tafel en je gooit het er overal op….
Gekloven nonnen
Meteen naar het recept Gevulde eieren uit begin zestiende eeuw Dit gerecht komt uit het oudste gedrukte Nederlandse kookboekje, uit 1514: Een notabel boecxken van cokeryen. Het is een gerecht dat in de smaak viel: ook in andere kookboeken zijn versies van dit gerecht te vinden. In de bewerking van het recept worden de eieren…
Lezingen, presentaties en workshops door Christianne Muusers
Op uitnodiging geeft Christianne Muusers (neerlandica en culinair historica) lezingen over diverse onderwerpen uit de culinaire geschiedenis. In overleg is het mogelijk om na afloop van zo’n lezing een proeverij te houden. Neem voor meer informatie contact op. Presentaties voor de bovenbouw van het basisonderwijs (groepen zes, zeven en acht) zijn ook mogelijk. Het thema en de lengte van…
Salade met pastinaakchips
Meteen naar het recept Een Nederlands recept uit de zestiende eeuw Deze winterse salade komt uit een Nederlands kookboek uit het midden van de zestiende eeuw, maar het is een vertaling van een recept uit De honeste voluptate van de Italiaanse humanist Platina dat rond 1475 voor het eerst in druk verscheen (editie Milham, zie bibliografie)….
Arabische gehaktballetjes in auberginesaus
Meteen naar het recept De Arabische keuken kende een bloeitijd onder het kalifaat van de Abbasiden (749-1258 AD). Dit kalifaat reikte op zijn hoogtepunt van het huidige Tunesië tot aan India. De kookkunst stond er in hoog aanzien: dichters componeerden werken over favoriete gerechten, kookboeken werden opgedragen aan kaliefen. De invloed van de Arabische keuken…
Gevulde kweeën
Meteen naar het recept Een middeleeuws recept met merg Naar aanleiding van een kookboek met prachtige mergpijpjes op de omslag (Bones van Jennifer McLagan) heb ik twee recepten met merg uit middeleeuwse kookboeken bewerkt. Het eerste, voor pasteitjes met merg, staat hier. Dit is het andere recept. Over merg en mergpijpjes staat meer te lezen bij dat eerste recept,…
Stokvis met erwten, appel en rozijnen
Meteen naar het recept Ode aan gedroogd voedsel Een zeer middeleeuws gerecht wat betreft smaak. Het is een ‘ode aan gedroogd voedsel’, behalve de ui zijn alle ingrediënten gedroogd. Daarom is dit bij uitstek een gerecht dat aan het eind van de winter kan worden bereid. Het recept was voor visdagen of voor de grote vastentijd bestemd. Voor visdagen (meestal woensdag en vrijdag)…
Valse vis
Meteen naar het recept Middeleeuws appelgebak voor de vastentijd De vastentijd Wat er op tafel kwam werd in de middeleeuwen sterk bepaald door de (katholieke) kerk. Iedere week was er minstens één dag, en soms zelfs drie of vier (afhankelijk van de streek en de tijd), waarop het eten van vlees was verboden. De vrijdag…