“Maar doet u het eenvoudig: eerst een I” Banketstaaf of -letter is zo ongeveer het enige traditionele kerstgebak in Nederland. Meestal koopt men het bij de banketbakker of (desnoods) supermarkt, en inderdaad is het best wat werk om zelf te maken. Maar het is toch leuk om een keer zelf te doen, al is het…
Zoet gebak
Bladerdeeg
Hoewel er op Coquinaria al verschillende historische recepten met bladerdeeg staan, is er nog niet een moderne variant. Ik zie op internet diverse recepten voor ‘bladerdeeg’ die eigenlijk voor korstdeeg zijn. Nu is bladerdeeg wel gebaseerd op korstdeeg, maar je moet iets extra’s doen om bladerdeeg te krijgen. Want korstdeeg een paar keer uitvouwen en…
Kletskoppen met cocos
Altijd lekker Onlangs had ik thuis een etentje met Engelse historische recepten vanaf de veertiende tot de negentiende eeuw. Ik maakte als nagerecht weer eens tamarinde-ijs, maar wilde er iets bij geven. Omdat tamarinde en kokos goed combineren, heb ik wat geëxperimenteerd met kletskoppen. Omdat tamarinde een exotisch ingrediënt is, heb ik geraspte cocos gebruikt. Dit…
Rabarber, de omgekeerde tomaat
Twee recepten voor de vroege zomer Meteen naar het recept Rabarber is een culinair buitenbeentje, een ‘omgekeerde tomaat’. Is tomaat een vrucht die we als groente eten, rabarber is groente die we als fruit gebruiken. Rabarber gebruiken we pas zo’n tweehonderd jaar in de keuken, en niet van harte. Misschien komt dat door het effect…
Pepernoten en taaitaai
Neem minstens twee dagen de tijd! Sinterklaas is volkstraditie nummer één in Nederland. Een traditie die onder druk staat om zich op bepaalde punten aan te passen aan veranderende inzichten. Maar sommige dingen hoeven niet te veranderen. Ga de keuken in en leef je uit met de bereiding van Sinterklaasgebak. Die heerlijke geur van gekruid gebak,…
Echte appelbeignets hebben een gat!
Als je met Oud & Nieuw appelbeignets wilt eten, zul je die zelf moeten maken. Want wat er tegenwoordig wordt verkocht in supermarkten, bij de bakkers en in kraampjes, is een ronde deegflap waarin de appelschijf zit verstopt. Eigenlijk is dit een appelflap, alleen niet driehoekig. Daarom is het de hoogste tijd voor een recept met de…
Bitterkoekjes
Voor Victoriaanse trifle, maar ook gewoon lekker bij de koffie In de trifle uit 1861 gebruikt Mrs. Beeton twee soorten amandelkoekjes, macaroons en ratafias. Macaroons zijn met alleen zoete amandelen gemaakt, ratafias bevatten ook bittere amandelen. Hoewel Mrs. Beeton recepten geeft voor amandelkoekjes en bitterkoekjes (The book of household management resp. 1744 en 1745, op p.851), schrijft ze erbij dat men deze tegenwoordig net…
Havermoutkoekjes uit de prehistorie
Met appeltjes Dit is de ‘volwassen versie’ van een recept voor haverkoekjes voor de regionale erfgoedleerlijn voor basisscholen van Stichting Omgevingseducatie Gooi-, Vecht- en Eemstreek (Tijdvak 1). Ik ben geen archeoloog, maar heb geprobeerd aan de hand van wat er zo’n vijfduizend jaar geleden beschikbaar was een recept voor koekjes te maken. Op internet kun je heel…
Pruimentaart ‘van Pieter Cornelisz. Hooft’
Meteen naar het recept Heerlijk gebak uit de zeventiende eeuw De zomer is pruimentijd. De uitdrukking tot in de pruimentijd wordt onder voorbehoud toegeschreven aan Pieter Cornelisz. Hooft (1581-1647), maar die gebruikt de pruimentijd letterlijk: hij nodigt in 1643 Haagse familie uit om hem op het Muiderslot te bezoeken “teeghens den pruimtijdt, die voorhanden is”. Pas veel later heeft tot in de pruimentijd de betekenis gekregen…
Oliebollen uit 1905
Laatst gaf ik een lezing voor het Kursusprojekt Loosdrecht(Verstandige koks en volmaakte keukenmeiden, over de Nederlandse keuken in de zeventiende en achttiende eeuw). Daar bood de begeleidster van de organisatie, Margot Valeton, mij een ingebonden jaargang aan van een oud huishoudkundig tijdschrift, De Keuken- en Huishoudgids (uitgegeven bij H.A.J. Koezijnse in Utrecht, onder redactie van N. Cariot, lerares in koken…
Sponge cake voor trifle
Meteen naar het recept Volgens een recept van Isabella Beeton Voor de kerst-trifle is een sponge cake nodig. Het recept voor de trifle komt uit het Book of Household Management (1861) van Isabella Beeton, dus voor de sponge cake heb ik ook dit boek gebruikt. Mrs Beeton vermeldt zelfs expliciet in dit recept voor sponge cake dat deze prima geschikt is om te gebruiken in trifle…
De favoriete taart van Paus Julius III
Meteen naar het recept Mierzoet Italiaans gebak uit de zestiende eeuw Het jaar 2013 is bijzonder. In Nederland vanwege de troonswisseling, in Vaticaanstad vanwege het aftreden van paus Benedictus XVI op 28 februari. Wij Nederlanders zijn wel gewend aan aftredende vorsten, de meeste pausen echter sterven in functie. Maar of de paus nu is afgetreden of overleden, de…
Peperkoek, ontbijtkoek of kruidkoek
Makkelijk zelf te maken Peperkoek, ontbijtkoek, kruidkoek, het zijn alle namen voor een soort honingkoek. Kijk je in de schappen van de supermarkten, dan zie je allerlei varianten, met rozijnen, noten, sukade, chocolade, en zo voort. Hier staat een basisrecept voor peperkoek, de variaties kun je wel zelf verzinnen. Peperkoek wordt aangeprezen als ‘gezond’ omdat…
Apple Pie uit de tijd van Jane Austen
Meteen naar het recept Ofwel over plagiaat en broodschrijverij Appeltaart, wie houdt er niet van. Althans, van goede appeltaart, want met name in sneuje museumrestaurantjes en stationsrestauraties (bestaan die nog?) ben ik behoorlijk smakeloze, soms slechts half ontdooide, prefab-appeltaartpunten tegengekomen. Appeltaart is, net als appelmoes overigens, een van de oergerechten van de Europese keuken (hier een middeleeuws recept voor appeltaart…
Vlierbessenmuffins
Bijzonder lekker, lekker bijzonder Vanaf half augustus beginnen vlierbessen te rijpen. Als je een struik in de tuin hebt staan (of zoals bij mijn zus in Zoetermeer, op gemeentegrond naast de tuin), kun je vanaf dan tot begin oktober de mooie trossen glimmend zwarte besjes plukken en er allerlei heerlijks mee maken. Bij mij heeft…