Meteen naar het recept Over mosterd heb ik al eerder geschreven bij het recept voor een veertiende-eeuwse mosterd van de Franse Ménagier de Paris. Mosterd was in de Middeleeuwen en vroeg-moderne tijd zo’n beetje wat tomatenketchup of sojasaus nu is in sommige restaurants: het staat standaard op tafel en je gooit het er overal op….
Recepten uit de zestiende eeuw
De zestiende eeuw is het culinaire scharnierpunt tussen de Middeleeuwen en de aanloop naar wat uiteindelijk de hegemonie van de klassieke Franse keuken zou worden. Specerijen worden nog veel gebruikt, maar groenten en fruit krijgen meer aandacht.
Pekelharing, de vergeten vis
En dat moet veranderen! Voor het eerst in bijna tien jaar heb ik in februari 2016 een kookcursus gegeven, voor leden van de re-enactmentgroep Het Woud der Verwachting. Het thema werd mede bepaald door de datum: de cursus was op de zaterdag na Aswoensdag, in het begin van de vastentijd. Het menu bestond dus uit gerechten voor…
Macaroni van Scappi
Meteen naar het recept Veel werk, maar een leuke ervaring Het vorige historische recept op Coquinaria bestond uit drie delen: twee gerechten met macaroni uit de Eerste Wereldoorlog en een pagina over het ontstaan van machinaal geperste macaroni. Dit keer gaan we nog verder terug in de tijd, toen holle pastabuisjes stuk voor stuk met de hand moesten worden gemaakt….
Een beetje macaronigeschiedenis – Deel 2
Naar deel 1 van de macaronigeschiedenis Bij twee recepten met macaroni uit de Eerste Wereldoorlog maakte ik een pagina over recente macaronigeschiedenis. Hier vind je wat informatie over het maken van pre-industriële pasta. Scappi maakt holle pijpjesmacaroni volledig met de hand. Dat is een tijdrovend en omslachtig proces dat ik heb beschreven en gefotografeerd in dit…
De favoriete taart van Paus Julius III
Meteen naar het recept Mierzoet Italiaans gebak uit de zestiende eeuw Het jaar 2013 is bijzonder. In Nederland vanwege de troonswisseling, in Vaticaanstad vanwege het aftreden van paus Benedictus XVI op 28 februari. Wij Nederlanders zijn wel gewend aan aftredende vorsten, de meeste pausen echter sterven in functie. Maar of de paus nu is afgetreden of overleden, de…
Nepeieren voor de vastentijd
Een geintje Dit is een extra recept bij de middeleeuwse gekleurde paaseieren. De grote vastentijd tussen carnaval en Pasen was eiervrij. Maar als grapje stonden er af en toe tóch eieren op tafel! Dat waren nepeieren, gemaakt met vissekuit (ook eitjes, maar die mochten wel) of amandelmelk. Hieronder staat het recept voor de amandelversie, uit het eerste deel van het…
Stokvis met erwten, appel en rozijnen
Meteen naar het recept Ode aan gedroogd voedsel Een zeer middeleeuws gerecht wat betreft smaak. Het is een ‘ode aan gedroogd voedsel’, behalve de ui zijn alle ingrediënten gedroogd. Daarom is dit bij uitstek een gerecht dat aan het eind van de winter kan worden bereid. Het recept was voor visdagen of voor de grote vastentijd bestemd. Voor visdagen (meestal woensdag en vrijdag)…
Tonijn met mosterdkorst
Meteen naar het recept Een pittig Waals visgerecht uit de zestiende eeuw Bijna een jaar geleden publiceerde ik een recept voor paddestoelentaart van Lancelot de Casteau, de zestiende-eeuwse kok van diverse bisschoppen van het Prinsbisdom Luik, met de belofte ‘binnenkort meer uit dit kookboekje’. Bij deze dan. Over Lancelot de Casteau weten we niet zo veel. Hij is…
Gevulde eieren met kruizemunt
Meteen naar het recept Een middeleeuws voorgerechtje uit Duitsland Met buren heb ik geluk. Ik woon nu naast de basis van het muziekensemble EnsembLeChatNoir, dat boeiende, soms multimediale, concerten verzorgt. In mijn vorige huis had ik ook een kunstzinnige buurvrouw, een keramiste. Zij is geboren in Duitsland, en toen zij en haar man onlangs kwamen eten, heb…
Aalbessensaus voor kip
Meteen naar het recept Een kleurige zomersaus uit begin zestiende eeuw Merels, lijsters, vinken, wie geniet er niet van deze prachtig zingende en kwetterende vogels in de zomertuin? Behalve natuurlijk als je bessenstruiken hebt staan, want dan zijn het opeens vraatzuchtige monsters die je oogst geplunderd hebben voordat je zelf ook maar één trosje hebt…
Tuinbonen van Scappi
Meteen naar het recept In de zestiende eeuw verscheen het boek Opera van de Italiaan Bartolomeo Scappi (zie bibliografie, zie voor meer over Scappi en zijn boek Tortelli in brodo en Broccoli in de Opera). Hierin staat, in het Libro Terzo (Boek III, met recepten voor de vastentijd en onthoudingsdagen), een recept voor minestre (een voorgerecht, dikke soep of pottagie) met verse erwten, tuinbonen, kekererwten…
Pastadeeg uit de zestiende eeuw
Meteen naar het recept Twee recepten uit de Opera van Bartolomeo Scappi Zullen we het nog maar eens met z’n allen zeggen: “Marco Polo heeft NIET de pasta vanuit China in Italië geïntroduceerd!” Gedroogde pasta bestond al in Europa voordat de goede man in 1295 terug kwam van zijn verre reizen. Volgens sommigen kenden de oude Romeinen…
Broccoli in de ‘Opera’
Meteen naar het recept De Opera, die heeft hier niets met muziek te maken, maar alles met het standaardwerk van de Italiaanse kok Bartolomeo Scappi, dat in 1570 in druk verscheen. Opera betekent niets meer of minder dan ‘het werk’. (in het Italiaans, was het Latijn, dan zou het ‘de werken’ betekenen, meervoud van opus). Het kookboek is nu…
Omelet met kruisbessen
Meteen naar het recept Een Nederlands recept uit de zestiende eeuw Dit recept voor omelet (tasey) zit aan het randje van wat we de culinaire Middeleeuwen zouden kunnen noemen. Het komt uit het Seer excellenten gheexperimenteerden nieuwen Coc-boeck dat de Dordtse arts Karel Baten (Carolus Battus) als bijlage bij de tweede editie van zijn vertaling van Ein new Artzney Buch (Heidelberg,…
Lezingen, presentaties en workshops door Christianne Muusers
Op uitnodiging geeft Christianne Muusers (neerlandica en culinair historica) lezingen over diverse onderwerpen uit de culinaire geschiedenis. In overleg is het mogelijk om na afloop van zo’n lezing een proeverij te houden. Neem voor meer informatie contact op. Presentaties voor de bovenbouw van het basisonderwijs (groepen zes, zeven en acht) zijn ook mogelijk. Het thema en de lengte van…