Het eerste hoofdstuk van Het verleden op je bord Her- en vertaalde recepten Terug naar het overzicht – Artsen en koks – Koks en cuisiniers – Keukenmeesters en keukenmeiden – Chefkoks en kookjuffen Recepten op deze pagina: Nep-eieren – Bonensoep – Blancmanger – Groene saus – Mosterdsaus – Komijnsaus – Rundertongpastei met wijnsaus – Spinazietaart…
Recepten uit de zestiende eeuw
De zestiende eeuw is het culinaire scharnierpunt tussen de Middeleeuwen en de aanloop naar wat uiteindelijk de hegemonie van de klassieke Franse keuken zou worden. Specerijen worden nog veel gebruikt, maar groenten en fruit krijgen meer aandacht.
Aubergines voor kardinalen
Meteen naar het recept Een jaar geleden publiceerde ik een recept voor gevulde aubergines uit de jaren zeventig van de vorige eeuw. Dit keer wederom gevulde aubergines, maar dan van 450 jaar geleden. Die kardinalen, dat was het publiek waarvoor Bartolomeo Scappi, de schrijver van het kookboek waaruit dit recept komt, kookte. Lees daar meer…
Rode mosterd op Roomse wijze
Meteen naar het recept Over mosterd heb ik al eerder geschreven bij het recept voor een veertiende-eeuwse mosterd van de Franse Ménagier de Paris. Mosterd was in de Middeleeuwen en vroeg-moderne tijd zo’n beetje wat tomatenketchup of sojasaus nu is in sommige restaurants: het staat standaard op tafel en je gooit het er overal op….
Pekelharing, de vergeten vis
En dat moet veranderen! Voor het eerst in bijna tien jaar heb ik in februari 2016 een kookcursus gegeven, voor leden van de re-enactmentgroep Het Woud der Verwachting. Het thema werd mede bepaald door de datum: de cursus was op de zaterdag na Aswoensdag, in het begin van de vastentijd. Het menu bestond dus uit gerechten voor…
Macaroni van Scappi
Meteen naar het recept Veel werk, maar een leuke ervaring Het vorige historische recept op Coquinaria bestond uit drie delen: twee gerechten met macaroni uit de Eerste Wereldoorlog en een pagina over het ontstaan van machinaal geperste macaroni. Dit keer gaan we nog verder terug in de tijd, toen holle pastabuisjes stuk voor stuk met de hand moesten worden gemaakt….
Een beetje macaronigeschiedenis – Deel 2
Naar deel 1 van de macaronigeschiedenis Bij twee recepten met macaroni uit de Eerste Wereldoorlog maakte ik een pagina over recente macaronigeschiedenis. Hier vind je wat informatie over het maken van pre-industriële pasta. Scappi maakt holle pijpjesmacaroni volledig met de hand. Dat is een tijdrovend en omslachtig proces dat ik heb beschreven en gefotografeerd in dit…
De favoriete taart van Paus Julius III
Meteen naar het recept Mierzoet Italiaans gebak uit de zestiende eeuw Het jaar 2013 is bijzonder. In Nederland vanwege de troonswisseling, in Vaticaanstad vanwege het aftreden van paus Benedictus XVI op 28 februari. Wij Nederlanders zijn wel gewend aan aftredende vorsten, de meeste pausen echter sterven in functie. Maar of de paus nu is afgetreden of overleden, de…
Taart met Brie en peer
Meteen naar het recept Het recept voor deze taart met kaas, peer en ei dateert uit het midden van de zestiende eeuw, uit het Nyeuwen Coockboeck van de Antwerpse arts Gheeraert Vorselman. De vulling bevat peren en suiker, maar het is niet echt een zoet gebak. Suiker speelde in die tijd nog een rol als…
Nepeieren voor de vastentijd
Een geintje Dit is een extra recept bij de middeleeuwse gekleurde paaseieren. De grote vastentijd tussen carnaval en Pasen was eiervrij. Maar als grapje stonden er af en toe tóch eieren op tafel! Dat waren nepeieren, gemaakt met vissekuit (ook eitjes, maar die mochten wel) of amandelmelk. Hieronder staat het recept voor de amandelversie, uit het eerste deel van het…
Stokvis met erwten, appel en rozijnen
Meteen naar het recept Ode aan gedroogd voedsel Een zeer middeleeuws gerecht wat betreft smaak. Het is een ‘ode aan gedroogd voedsel’, behalve de ui zijn alle ingrediënten gedroogd. Daarom is dit bij uitstek een gerecht dat aan het eind van de winter kan worden bereid. Het recept was voor visdagen of voor de grote vastentijd bestemd. Voor visdagen (meestal woensdag en vrijdag)…
Tonijn met mosterdkorst
Meteen naar het recept Een pittig Waals visgerecht uit de zestiende eeuw Bijna een jaar geleden publiceerde ik een recept voor paddestoelentaart van Lancelot de Casteau, de zestiende-eeuwse kok van diverse bisschoppen van het Prinsbisdom Luik, met de belofte ‘binnenkort meer uit dit kookboekje’. Bij deze dan. Over Lancelot de Casteau weten we niet zo veel. Hij is…
Gevulde eieren met kruizemunt
Meteen naar het recept Een middeleeuws voorgerechtje uit Duitsland Met buren heb ik geluk. Ik woon nu naast de basis van het muziekensemble EnsembLeChatNoir, dat boeiende, soms multimediale, concerten verzorgt. In mijn vorige huis had ik ook een kunstzinnige buurvrouw, een keramiste. Zij is geboren in Duitsland, en toen zij en haar man onlangs kwamen eten, heb…
Tourte de fonges
Meteen naar het recept Champignontaart van Lancelot de Casteau Deze paddestoelentaart uit 1604 doet moderner aan dan de champignonpasteitjes van de Ménagier uit de veertiende eeuw waarvan het recept hier staat: geen specerijen en suiker, maar tuinkruiden om de vulling op smaak te brengen. Het recept komt uit de Ouverture de cuisine van Lancelot de Casteau, die volgens de titelpagina…
Aalbessensaus voor kip
Meteen naar het recept Een kleurige zomersaus uit begin zestiende eeuw Merels, lijsters, vinken, wie geniet er niet van deze prachtig zingende en kwetterende vogels in de zomertuin? Behalve natuurlijk als je bessenstruiken hebt staan, want dan zijn het opeens vraatzuchtige monsters die je oogst geplunderd hebben voordat je zelf ook maar één trosje hebt…
Tuinbonen van Scappi
Meteen naar het recept In de zestiende eeuw verscheen het boek Opera van de Italiaan Bartolomeo Scappi (zie bibliografie, zie voor meer over Scappi en zijn boek Tortelli in brodo en Broccoli in de Opera). Hierin staat, in het Libro Terzo (Boek III, met recepten voor de vastentijd en onthoudingsdagen), een recept voor minestre (een voorgerecht, dikke soep of pottagie) met verse erwten, tuinbonen, kekererwten…