• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Coquinaria

Culinaire geschiedenis, onderzoek en praktijk

  • Welkom
    • Introductie
    • Updates – Meest recent
    • Vraag of opmerking?
    • Het verleden op je bord
    • Het geheim van de keukenmeid
    • Kookboekrecensies
    • Coquinaria op instagram
    • RSS Feed
    • Privacy Policy
  • Recepten
    • Bronnen
    • Herkomst
    • Menu
    • Tips & technieken
    • Voedselvoorkeur
    • Nederlandse recepten
    • Ingrediënten
  • Thema’s
    • Bouillon, de basis
    • Deegrecepten – Overzicht
    • Italiaanse pasta
    • Aziatische pasta
    • Ei in de hoofdrol
    • Welk mes voor welk karwei?
    • Palingroken in Kortenhoef
    • Sushiday!
    • Het Coquinaria-dieet
    • Cursus kaasmaken
    • Hoe plan je een etentje?
    • Sinterklaasrecepten
    • Coquinaria katten
    • Valentijnsdag
    • Kerst recepten
  • Lezingen
  • Edities kookteksten
    • Edelike spijse
    • Convoluut KANTL Gent 15
      • KANTL Gent 15 vol.2
      • KANTL Gent 15 vol.1
  • Vastentijd

Vlierbloesemlimonade

VlierbloesemZomaar cadeau van de natuur

In mei begint het. Onopvallende struiken in openbaar groen en grote tuinen tooien zich opeens met prachtige grote bloemschermen. Vlierstruiken zijn dat, Sambucus nigra. In het najaar hangen ze vol vruchtjes, vlierbessen. Vogels zijn er dol op. Daarom alsjeblieft, ontdoe om te beginnen vlierstruiken niet van alle bloesem, want anders zijn er straks geen bessen om siroop, wijn of jam van te maken, en als je de bessen plukt, laat dan genoeg hangen voor die vogels. Eerlijk delen!
Van die vlierbessen is later in het jaar ook siroop te maken. En heerlijke vlierbessenmuffins.

De vlier is vanouds een belangrijke plant waaraan allerlei bijgeloof is verbonden. Ria Loohuizen heeft er ooit een leuk boekje over geschreven, Vlier in de fles. (zie bibliografie).

Je komt in kookboeken en op internet veel recepten voor vlierbloesemsiroop tegen. Soms moeten de bloemschermen worden gekookt, en vaak verwerken de receptschrijvers (of receptkopieerders) de hele bloemschermen in plaats van zorgvuldig alléén de bloesem te gebruiken. Dat scheelt wel veel werk, maar de smaak van de siroop is dan veel minder verfijnd. Ook het meekoken van de bloesem gaat volgens mij ten koste van de smaak.
Voor ongeveer anderhalve liter siroop; voorbereiding 15 minuten + tijd om te plukken en schoon te maken; bereiding10 minuten + 3 dagen trekken + 15 minuten zeven van de siroop.

Vlierbloesemsiroop voordat de bloesem eruit is gezeefd12 vlierbloesemschermen
1 kilo suiker
1 liter water
2 biologische citroenen
20 gr citroenzuur (20 cc ofwel 1 eetl en 1 tl)

Bewaren
flesjes, flessen, potten
sulfiet om de flessen om te spoelen
of soda om de flessen uit te koken

Voorbereiding

Pluk de vlierbloesem op een droge, zonnige dag vroeg in de middag. Het aroma is dan op z’n sterkst. Kies alleen bloemschermen waarvan de bloempjes al uit zijn, maar nog niet uigebloeid, en met zo min mogelijk beestjes. Schudt de schermen voorzichtig, en leg ze tien minuten omgekeerd op een theedoek om insecten de kans te geven te vertrekken. Knip de bloempjes met zo min mogelijk steel af. Een andere methode is de bloemschermen een nacht in een plastic zak in je diepvries leggen, de bloempjes schudden dan zó van de takjes af. Je moet dan wel genoeg ruimte in je diepvries hebben natuurlijk!

Zesteur om schilletjes van citrusvruchten te trekkenOvergiet citroenen met kokend water om de waslaag te verwijderen. Haal de schil van de citroenen met een zesteur (zie plaatje) of fijne rasp, let op dat je het wit niet meeraspt. Pers dan de citroenen uit en zeef het sap door een koffiefilter of vel keukenpapier.
Spoel een schone glazen pot met een inhoud van ongeveer anderhalve liter om met kokend water. Steriliseer ook de deksel van de pot. De pot op de foto is groot, zo eentje waarin twaalf verse geitekaasjes in kruidenolie worden verkocht.

Bereiding

Doe bloesem, citroenrasp en -sap en citroenzuur in de pot. Los de suiker op door het met water aan de kook te brengen, laat vijf minuten doorkoken. Zet de glazen pot in de gootsteen en giet de kokendhete suikersiroop in de pot op de vlierbloesems. Sluit de pot meteen af en laat rustig afkoelen. Als de inhoud helemaal is afgekoeld, licht schudden en dan in de koelkast zetten. Laat drie dagen staan, schud elke dag even om (laat de pot wel dicht). Het kan zijn dat er toch nog een enkel klein insectje in de pot drijft. Geen paniek, je zeeft dat er straks toch uit, en het heeft geen invloed op de smaak.
Bewaren – Neem voldoende potten of flessen om de siroop in te bewaren. Verwacht je het vaak of in grote hoeveelheden te gebruiken, dan kun je wijnflessen gebruiken. Maar voor af en toe, of om cadeau te geven, kun je beter kleinere flessen gebruiken.  Zorg ervoor dat alle spullen die je gebruikt brandschoon zijn. Spoel de lege, schone flessen die je wilt gebruiken om met kokend water en een mespunt sulfiet. Spoel goed na met kokend heet water en laat uitwalmen. Een alternatief is uitkoken met sodawater, maar dan krijg je wel witte aanslag op het glas. Nu zeef je de siroop door een zeef met keukenpapier of een koffiefilter. Giet de siroop in de wijnflessen en sluit deze af met een schoongemaakte draaidop of een kurk of een rubber dop (ook allemaal goed schoon). Bewaar de vlierbloesemsiroop in het donker, en geopende flessen in de koelkast.

Serveren

Het recept is voor een siroop, dus die drink je niet puur. Je lengt de siroop aan, afhankelijk van je smaak en de gebruikte combinatie, in een verhouding van 1:4 tot 1:8 met (koolzuurhoudend) water of met droge witte wijn. Ook prosecco en champagne kunnen op smaak worden gebracht met deze siroop. Gebruik je wijn of champagne, dan heb je een variant gemaakt van de bekende apertief-cocktails Kir en Kir Royal. Helemaal mooi is het natuurlijk om een klein plukje vlierbloesem te laten drijven in het glas (zo dronk ik een vlierbloesemcocktail geserveerd door Jan van de Kreeke van de Hoge Hotelschool in Den Haag). Welke combinatie je ook kiest, serveer deze gekoeld.
En over gekoeld gesproken: je kunt de aangelengde siroop ook invriezen als ijslollie, of er met gelatine een mooie gelei van maken voor bij een dessert. Doe er dan ook wat plukjes vlierbloesem in. Bijzonder en lekker: met een ijsmachine sorbet- of roomijs draaien van de vlierbloesemsiroop.

Ingrediënten

Alle verklaringen van ingrediënten

Citroenzuur

Een zwak organisch zuur dat natuurlijk vooral in citrusvruchten voorkomt, maar ook in andere groenten en vruchten voor. Het is ook bekend als E330, een van de niet-enge E-nummers. Nee, citroenzuur veroorzaakt géén kanker! Je kunt het kopen bij een goede drogist en handelaren in spul om bier te brouwen en wijn te maken. Citroenzuur wordt verkocht (door een goede drogist) als witte kristallen en lijkt sprekend op suiker. Berg het op met een duidelijk etiket op de verpakking, en zet het buiten bereik van kinderen. In pure vorm of hoge concentratie kan het huid- en oogirritatie veroorzaken. Overmatige consumptie van citroenzuur kan het gebit aantasten. Ik vermeld dit niet om te waarschuwen voor deze vlierbloesemsiroop, maar voor de grote hoeveelheden frisdrank (al dan niet ‘suikervrij’) die door sommigen worden geconsumeerd. Overmaat is nooit goed.
Overigens wordt citroenzuur onder andere ook gebruikt in voedingssupplementen, in wasmiddelen en schoonmaakmiddelen, in bruistabletten voor in bad, en het is volledig biologisch afbreekbaar en niet schadelijk voor het milieu.

Soda

Meer heb je niet nodig voor een schoon huis!In de keuken werd kristalsoda vroeger gebruikt als reinigingsmiddel (met zand, zeep en soda deed je het hele huis). Het is een traditioneel middel om wondjes te ontsmetten. In de voedingsindustrie wordt het ook gebruikt, als rijsmiddel, stabilisator, antiklontermiddel en zuurregelaar (E 500).

Sulfiet

Zoutverbinding die het sufiet-ion bevat (SO32- voor de scheikundig onderlegden). Wordt vooral gebruikt als conserveringsmiddel in voedsel (E-nummers 221 t/m 228), bij hogere concentraties of overgevoeligheid leidt het tot fysieke klachten (asthma-patiënten), en in zeldzame gevallen kan een extreme reactie (anafylaxie, bij aspirine-allergie) optreden. Dus geen stof om lichtvaardig mee om te gaan. In de wijn- en bierbereiding is het een onmisbaar middel om de gebruikte spullen te ontsmetten. Spoel alles goed na met kokend water om alle sporen van sulfiet te verwijderen.

Bibliografie

Genoemde edities zijn in mijn bezit of door mij geraadpleegd. De links verwijzen naar verkrijgbare edities.

  • Ria Loohuizen, Vlier in de fles. Traditie en toepassing van de vlierboom (Atlas, 2002). Alleen nog tweedehands verkrijgbaar, maar de Engelse vertaling is wel te koop, The elder, in myth, history and cookery.

Het recept voor heerlijke vlierbloesemsiroop
Als je erop let, zie je overal vlierstruiken. In mei en juni bloeien ze. Van die vlierbloesem kun je heel simpel een heerlijke en bijzondere siroop maken
© Auteur Christianne Muusers

Filed Under: Modern, Drank Tagged With: citroen, suiker, vlierbloesem Gepubliceerd op 23 april 2012Laatste wijziging 17 november 2019

Previous Post: « Nepeieren voor de vastentijd
Next Post: Apple Pie uit de tijd van Jane Austen »

Primary Sidebar

Het nieuwste historische recept

Het nieuwste historische recept

Pompoenbrood

Het nieuwste moderne recept

Het nieuwste moderne recept

Koffie uit Eritrea

Het excellente kookboek

ISBN 9789056156497, € 29,95

Laat je waardering blijken!

Coquinaria is niet commercieel, alle recepten en informatie zijn vrij toegankelijk. Als je de informatie en recepten op Coquinaria op prijs stelt, is een donatie voor het onderhoud van de website heel welkom! Als dank wordt je doorgeleid naar een extra pagina, die op onregelmatige tijden wordt gewisseld.

Categorieën

  • Keukengerei (11)
  • Basistechniek (88)
  • TIJDVAK (387)
    • Romeins (13)
    • Prehistorie (2)
    • Middeleeuwen (60)
    • 16de eeuw (34)
    • 17de eeuw (30)
    • 18de eeuw (27)
    • 19de eeuw (39)
    • 20ste eeuw (17)
    • Traditioneel (71)
    • Modern (143)
  • HERKOMST (356)
    • Senegal (1)
    • Nederland (100)
    • Arabisch (8)
    • België (8)
    • Canada (1)
    • China (16)
    • Duitsland (11)
    • Engeland (36)
    • Eritrea (1)
    • Frankrijk (49)
    • Griekenland (1)
    • Hongarije (1)
    • India (9)
    • Indonesië (19)
    • Italië (57)
    • Japan (26)
    • Korea (1)
    • Libanon (1)
    • Mauritius (5)
    • Portugal (1)
    • Rusland (7)
    • Schotland (1)
    • Spanje (15)
    • Syrië (1)
    • Thailand (2)
    • Turkije (2)
    • Verenigde Staten (11)
    • Zuid-Korea (1)
    • Zweden (2)
    • Zwitserland (7)
  • GERECHT (387)
    • Lunchgerecht (38)
    • Ontbijt- of brunchgerecht (4)
    • Pasta (19)
    • Snack (45)
    • Voorgerecht (77)
    • Soep (45)
    • Hoofdgerecht (93)
    • Bijgerecht (104)
    • Nagerecht (36)
    • Eenpansmaaltijd (23)
    • Hartig gebak (19)
    • Zoet gebak (40)
    • Drank (15)
    • Condiment (18)
  • DIEET (283)
    • Met vis (pescetarisch) (72)
    • Met vlees (126)
    • Vlees noch vis (vegetarisch) (121)
  • Geen onderdeel van een categorie (1)

Onderwerpen

aalbessen aardappel aardbeien abrikoos amandel amandelen ananas andijvie anijs ansjovis appel artisjok asperge aubergine avocado azijn bamboescheut barbecue basilicum bier bieslook bieten bietengroen bladselderij bleekselderij bloedworst bloem bloembol bloemkool boekweit boerenkool bosui boter bramen broccoli brood bruine bonen cacao cashewnoot citroen cocos courgette cranberry dadel deeg dille doperwtjes dragon druif eend ei erwten frambozen frituur fruit gans garnaal garum gedroogde pruim geelwortel gehakt gember gerst gierst gort granaatappel griet groente haas haring haver hittegolf honing ijs kaas kabeljauw kalfsvlees kaneel kappertjes karnemelk karwij kastanje kerrie kersen kerstmis kervel kip knoflook knolselderij koffie komijn komkommer konijn kool koolraap koriander korianderblad krab kreeft krent kruidnagel kruisbes kwartel kwee lamsvlees laurier lavas lever limoen makreel mandarijn mayonaise maïs melk meloen merg mierikswortel miso mispel mosselen mosterd muffin munt olie olijven oranjebloesemwater oudjaar ovenschotel paddestoelen paling paprika pasen past pasta pastinaak patrijs peer perzik peterselie picknick pinda pistache pompoen postelein prei pruimen pudding rabarber reuzel rijst rivierkreeft rodekool rode peper rode wijn rogge roken rookworst room rozemarijn rozenwater rozijn rozijnen rum rundvlees saffraan salade salie sardine saus schorseneren sereh sesamzaad sherry shii-take sinaasappel sinterklaas sla snoek soja spek sperziebonen spinazie Stamppot steranijs sucade suiker tahoe tamarinde tarwe thee tijm tomaat tonijn tuinbonen ui vanille varkensvlees vastentijd venkel verjus vis vlierbes vlierbloesem walnoot watermeloen wijn wijnruit wild winterkost witlof witte wijn worst wortel yoghurt zalm zeekraal zeewier zout zuring zuurdesem zuurkool zwezerik

RSS RSS feed

  • Pompoenbrood, een recept uit de 17de eeuw 2 oktober 2021
  • Koffie zoals in Eritrea 1 oktober 2021
  • Griet met rode bessen 4 september 2021
  • Een makkelijk recept voor hypocras 7 juli 2021
  • Gierstpudding uit Senegal 27 juni 2021

© Copyright 2002–2023 Christianne Muusers - Coquinaria