Meteen naar het recept Deze soep met gerst is niet haute-cuisine Frans zoals die van Carême, maar komt uit een succesvol Nederlands kookboek uit het begin van de negentiende eeuw: Aaltje, de volmaakte en zuinige keukenmeid. Dit boek was zó populair dat huishoudlerares Odilia Corver haar compleet nieuwe kookboek in 1887 heel slim uitgaf als “zeventiende geheel opnieuw…
18de eeuw
Eieren met kruisbessen
Meteen naar het recept Een beetje vreemd, maar wel lekker In het meest recente nummer van de periodiek De Boekenwereld staat een artikel van mijn hand over roomse recepten in het achttiende-eeuwse kookboek De Volmaakte Hollandsche Keuken-Meid. Aanleiding daarvoor was het recept dat ik vorig jaar op deze site publiceerde over een vastengerecht met gedroogde pruimen. De auteur van De…
Schorseneren met peterseliesaus
Meteen naar het recept Een onterecht vergeten groente Schorseneren (Scorzonera hispanica) worden vaak genoemd als vergeten groente. In de negentiende eeuw waren ze tamelijk populair, winterasperges heetten ze ook wel. Maar anders dan bij asperges, waarvan je eigenlijk de steel met knop eet, is het de wortel van de schorseneerplant die wordt verkocht. Tegenwoordig zie je ze…
Ansjovissaus
Dit recept komt uit een handschrift dat bewaard wordt in de Koninklijke Bibliotheek. Het dateert van rond 1780. Ik werk aan een transcriptie van deze tekst. Het oorspronkelijke recept Anchovisch saus, hoe die te maaken Neemt Anchovisch die schoon gewasschen, van de graaten gezuiverd en *wel vervarschd zijn, zet die met wat warm water op…
Gelei van kweeën
Volgens het zestiende-eeuwse recept voor kweetaart moeten kwee-appels eerst worden gekookt, kwee-peren gebraden. Het waarom van dit onderscheid ontgaat mij, want of de kwee de vorm van een appel of een peer heeft, maakt voor de bereiding niet uit. Het recept op deze pagina komt uit De nieuwe vaderlandsche kookkunst (1797). Alleen het kookvocht van…
Een egeltje van marsepein
Meteen naar het recept Een Engels recept uit de achttiende eeuw Vermomd voedsel is altijd leuk. Zo zijn er diverse recepten voor nep-egeltjes overgeleverd. Bij het middeleeuwse recept voor een nepegel van gehakt staat meer over de nep-egel als spektakelgerecht. De variant op deze pagina uit de achttiende eeuw is niet met vlees, maar een zoete versie…
Pasteitjes met zwezerik
Meteen naar het recept Een voorgerecht uit de tijd van Johann Sebastian Bach Het verband met de beroemde Duitse barokcomponist Johann Sebastian Bach (1685-1750) is losjes: enkele jaren nadat het kookboek van Susanna Egerwaar onderstaand recept uit komt verscheen, werd J.S. Bach cantor (muzikale leider) van de Lutherse Thomaskerk te Leipzig, van 1723 tot aan zijn dood in 1750….
Apple Pie uit de tijd van Jane Austen
Meteen naar het recept Ofwel over plagiaat en broodschrijverij Appeltaart, wie houdt er niet van. Althans, van goede appeltaart, want met name in sneuje museumrestaurantjes en stationsrestauraties (bestaan die nog?) ben ik behoorlijk smakeloze, soms slechts half ontdooide, prefab-appeltaartpunten tegengekomen. Appeltaart is, net als appelmoes overigens, een van de oergerechten van de Europese keuken (hier een middeleeuws recept voor appeltaart…
Boerenkool met kastanjes en gort
Meteen naar het recept Bij stadhouder Willem IV op tafel als ‘Choux de paysans’ Het recept op deze pagina komt uit Le cuisinier moderne van de Franse kok Vincent La Chapelle (1690 of 1703-1745). Hij schreef de eerste versie van zijn boek terwijl hij in dienst was van de vierde graaf van Chesterfield, Philip Dormer Stanhope. De eerste…
Verfrissende amandellimonade
Meteen naar het recept Voor deze maanden een kort historisch recept, in het kader van het WK vrouwenvoetbal. In de groepsfase publiceer ik iedere dag een recept van een van de landen die op die dag spelen, en op dinsdag 11 juni speelt Nederland de eerste wedstrijd. Mijn keuze viel op een recept uit de…
Beignets van wijnrankblad
Van wijnranken oogst je niet alleen in het najaar druiven. Vanaf de vroege zomer kun je de bladeren plukken en conserveren of direct gebruiken. Griekse dolma’s zijn een bekend voorbeeld van culinair gebruik van druivenblad, ze dienen als verpakking van gekruide rijst. In dit recept uit de achttiende eeuw spelen druivenbladeren zelf de hoofdrol. Voor…
Keukenmeesters en keukenmeiden
Het derde hoofdstuk van Het verleden op je bord In oktober 2019 verschijnt het boekje Het geheim van de keukenmeid, helemaal gewijd aan de Hollandse, Stichtse, Gelderse, Utrechtse en Friese keukenmeiden. Vanaf oktober is de pagina vrij toegankelijk. Vertaalde recepten Het Nederlands van de achttiende eeuw is al goed te begrijpen, en heeft geen hertaling…