Voor Victoriaanse trifle, maar ook gewoon lekker bij de koffie In de trifle uit 1861 gebruikt Mrs. Beeton twee soorten amandelkoekjes, macaroons en ratafias. Macaroons zijn met alleen zoete amandelen gemaakt, ratafias bevatten ook bittere amandelen. Hoewel Mrs. Beeton recepten geeft voor amandelkoekjes en bitterkoekjes (The book of household management resp. 1744 en 1745, op p.851), schrijft ze erbij dat men deze tegenwoordig net…
Recepten uit de negentiende eeuw
Gerstsoep voor een bal
Meteen naar het recept Twee keer feest In 2013 vierden we ‘tweehonderd jaar koninkrijk’. Eigenlijk was dat 198 jaar, want van 1813 tot 1815 was Nederland het Souverijne Vorstendom der Verëenigde Nederlanden. We hadden toen geen koning, maar een vorst. Dus dit jaar, 2015, hebben we wéér een feestje. Op 16 maart 1815 roept Soeverijn Vorst Willem zich…
Gerstsoep van Aaltje
Meteen naar het recept Deze soep met gerst is niet haute-cuisine Frans zoals die van Carême, maar komt uit een succesvol Nederlands kookboek uit het begin van de negentiende eeuw: Aaltje, de volmaakte en zuinige keukenmeid. Dit boek was zó populair dat huishoudlerares Odilia Corver haar compleet nieuwe kookboek in 1887 heel slim uitgaf als “zeventiende geheel opnieuw…
Russische salade op zijn Russisch
Een recept uit 1866 Begin oktober 2014 gaf ik in het kader van de tentoonstelling Dining with the Czars een lezing in Museum de Hermitage in Amsterdam over de Russische keuken in de negentiende eeuw. Na afloop schonk ik een Russische punch, maar een proeverij was er niet bij. Op deze pagina staat één van de recepten die ik heb gemaakt…
Smoking bishop
Meteen naar het recept Pomerans, wat is dat? Ofwel onbekend maakt onbemind Door onze onnatuurlijke voedselwensen zijn er nog maar weinig echte seizoensproducten. Aardbeien, frambozen, druiven, het hele jaar door zijn ze inmiddels verkrijgbaar. De pomerans of bittere sinaasappel is misschien wel de enige vrucht die echt alleen maar in het seizoen (half december – begin februari) te…
Sponge cake voor trifle
Meteen naar het recept Volgens een recept van Isabella Beeton Voor de kerst-trifle is een sponge cake nodig. Het recept voor de trifle komt uit het Book of Household Management (1861) van Isabella Beeton, dus voor de sponge cake heb ik ook dit boek gebruikt. Mrs Beeton vermeldt zelfs expliciet in dit recept voor sponge cake dat deze prima geschikt is om te gebruiken in trifle…
Trifle
Meteen naar het recept Calorieënbom van Mrs Beeton Ons kersteten van 2011 had als thema Austen en Dickens. Dit was het toetje, trifle. Leuk om te maken, maar wel een bom aan zowel suiker als drank op het eind van de maaltijd. Qua bereiding valt het mee, want al het werk doe je minstens enkele uren van te voren…
Betovergrootmoeders rodekool. Van Betje dus!
Meteen naar het recept Een ouderwets recept voor rodekool met appeltjes Eigenlijk had ik iets anders gepland voor deze maand, maar mijn oog viel op dit ouderwetse rodekoolrecept uit een kookboek uit het midden van de negentiende eeuw: Betje, de goedkoope keukenmeid. Het paste perfect bij het recept voor hachee waar ik mee bezig was. Betje heeft óók een recept voor hachee, maar ik heb toch…
Apple Pie uit de tijd van Jane Austen
Meteen naar het recept Ofwel over plagiaat en broodschrijverij Appeltaart, wie houdt er niet van. Althans, van goede appeltaart, want met name in sneuje museumrestaurantjes en stationsrestauraties (bestaan die nog?) ben ik behoorlijk smakeloze, soms slechts half ontdooide, prefab-appeltaartpunten tegengekomen. Appeltaart is, net als appelmoes overigens, een van de oergerechten van de Europese keuken (hier een middeleeuws recept voor appeltaart…
De originele Waldorfsalade
Meteen naar het recept Een Amerikaanse klassieker Vroeger, tot begin negentiende eeuw, werd de culinaire toon gezet door koks en maître d’s die in dienst waren van koninklijke en adellijke hoven. Met de opkomst van restaurants en (later) hotels op niveau -in tegenstelling tot herbergen- verplaatste het culinaire gewicht zich. De koks van Beatrix, Elizabeth…
Russische basisbouillon
Vleesbouillon uit de negentiende eeuw Soep is een belangrijk gerecht in de Oost-Europese keuken. In het Geschenk voor jonge huisvrouwen, een Russischkookboek dat in 1861 voor het eerst verscheen, staat het volgende basisrecept voor bouillon dat voor allerlei soepen is te gebruiken. Bij de soeprecepten zelf staan variaties. Zo moet de bouillon voor zure sjsjti met een deel rauwe ham worden getrokken…
Zalmsalade van de keukenmeid
Meteen naar het recept Gewoon heerlijk “Dat keukenmeiden niet vaker dan 2 keer per week zalm wensten te eten vermeldt men tot in Duitsland toe.” Een citaat uit het recept in Trouw uit 2005 voor zalmpastei van de Gelderse Keukenmeid (1756). Inderdaad was zalm tot begin vorige eeuw overvloedig aanwezig in onze wateren, dus goedkoop. Maar de smaak werd…
Beignets van Escoffier
Meteen naar het recept Op de afbeelding zien jullie een ‘artist impression’ uit 1908 van het tuinterras van het Ritz Hotel in Parijs, dat in 1898 werd geopend. Dit hotel hoort in het rijtje legendarische hotels thuis die onder het bewind van César Ritz (1850-1918) en Auguste Escoffier (1846-1935) hebben gestaan. Ik heb vele uren besteed aan het zoeken…
Lezingen, presentaties en workshops door Christianne Muusers
Op uitnodiging geeft Christianne Muusers (neerlandica en culinair historica) lezingen over diverse onderwerpen uit de culinaire geschiedenis. In overleg is het mogelijk om na afloop van zo’n lezing een proeverij te houden. Neem voor meer informatie contact op. Presentaties voor de bovenbouw van het basisonderwijs (groepen zes, zeven en acht) zijn ook mogelijk. Het thema en de lengte van…
Moutayes, gefrituurd gebak uit Mauritius
Meteen naar het recept Moutayes is een gefrituurd gebak uit de Mauritiaanse keuken. Een extraatje bij het recept voor Vindaye, Mauritiaanse viscurry. Zie daar, en ook bij het recept voor beef rougaille, voor informatie over de geschiedenis van de Mauritiaanse keuken. Opfrissertje: het eiland Mauritius ligt in de Indische Oceaan, ten oosten van Madagascar. Grootmoeders keuken Het recept komt -net als van vindaye– uit Deux…