Verslavend lekker! De vla die je uit een fles of pak blubt, is altijd custardvla. Vroeger werd voor vla de melk alleen met eieren gebonden (zie dit recept uit de achttiende eeuw voor bitterkoekjesvla), maar met custard is het resultaat zeker óók lekker! En voor degenen die op hun cholesterol moeten letten, is custardvla natuurlijk beter dan eiervla. Op deze…
Nederland
Oranjegezinde tompouce
Koningsdag, vroeger Koninginnedag (30 april) is het moment om je oranje voedselkleurstof te gebruiken! Tompouce heeft meestal roze glazuur, maar eind april zijn ze opeens ♫ Oranje boven ♫. Sterker nog, volgens de Volkskrant van 28 april 2020 is de eerste oranje tompouce in 1967 gemaakt om de geboorte van Willem-Alexander te vieren. Inmiddels kleurt…
Nasi goreng
Deze van oorsprong Chinees-Indische nasi goreng is inmiddels net als snert te rekenen tot de echte Hollandse pot. De herkomst mag dan wel exotisch zijn, maar het gerecht hoort volgens mij in de canon van Nederlandse recepten thuis. Als ik het me goed herinner waren in plastic verpakte nasi en bami goreng de eerste koelverse maaltijden die…
Valse vis
Meteen naar het recept Middeleeuws appelgebak voor de vastentijd De vastentijd Wat er op tafel kwam werd in de middeleeuwen sterk bepaald door de (katholieke) kerk. Iedere week was er minstens één dag, en soms zelfs drie of vier (afhankelijk van de streek en de tijd), waarop het eten van vlees was verboden. De vrijdag…
De tuin op je bord
Meteen naar het recept Een moestuin is sjiek Groenten hadden in de Middeleeuwen een imagoprobeem: ze waren ongezond volgens de toen geldende dieetleer, en bezaten een lage status. Armen aten ‘konijnenvoer’, maar als je machtig en welgesteld was, scoorde je kok niet met een groentegerecht, hoe smakelijk en prachtig het ook zou kunnen zijn. Dat veranderde in de…
Worstenbroodjes
De Nederlandse ‘hotdog’? In De nieuwe Amsterdamsche Courant van 25 januari 1901 staat een mededeling onder de gemengde berichten over ‘worstebroikes eten’. Dat is volgens de schrijver een typische West-Brabantse gewoonte: na de Advent (eindigt met kerstmis) tot aan Vastenavond (de afsluiting van carnaval) eet men daar héél veel worstenbroodjes, weggespoeld met bier. Dus anders dan bij de…
Nepeieren voor de vastentijd
Een geintje Dit is een extra recept bij de middeleeuwse gekleurde paaseieren. De grote vastentijd tussen carnaval en Pasen was eiervrij. Maar als grapje stonden er af en toe tóch eieren op tafel! Dat waren nepeieren, gemaakt met vissekuit (ook eitjes, maar die mochten wel) of amandelmelk. Hieronder staat het recept voor de amandelversie, uit het eerste deel van het…
Oliebollen uit 1905
Laatst gaf ik een lezing voor het Kursusprojekt Loosdrecht(Verstandige koks en volmaakte keukenmeiden, over de Nederlandse keuken in de zeventiende en achttiende eeuw). Daar bood de begeleidster van de organisatie, Margot Valeton, mij een ingebonden jaargang aan van een oud huishoudkundig tijdschrift, De Keuken- en Huishoudgids (uitgegeven bij H.A.J. Koezijnse in Utrecht, onder redactie van N. Cariot, lerares in koken…
Het geheim van de keukenmeid
Bekijk deze pagina liever op een computerscherm of tablet dan op je smartphone, er is véél tekst. Receptfoto’s – Basiskennis – Bibliografie – Register – Illustratieverantwoording – Gedekte tafels in de Hollandse keukenmeid – Recensies Ik heb met veel plezier gewerkt aan het boekje Het geheim van de keukenmeid. Het is, zoals alle deeltjes in…
Wafeltjes met ‘sneeuw’
Middeleeuwse wafels met slagroom Meteen naar het recept Wafels zijn lekker en makkelijk om te maken. Het zijn eigenlijk ‘geperste pannenkoeken’. Er zijn twee basissoorten te onderscheiden, namelijk ‘de dikke en de dunne’. De dikke wafel wordt gebakken van een beslag waar gist in is verwerkt (bakkersgist, bier), de dunne wafel zijn zonder gist. Op…
Kweetaart
Meteen naar het recept ‘Een sonderlijnge taerte’ De aandacht voor vergeten groenten is groeiende. Over vergeten fruit hoort men nog niet zoveel. Vergeten fruit, wat moeten we ons daarbij voorstellen? De inheemse aardbei is een goed voorbeeld: deze is verdrongen door Amerikaanse giganten die door selectieve kweek en manipulatie nóg groter (en wateriger) zijn geworden, en vooral winstgevend voor de…
Sop van gedroogde pruimen en rozijnen
Meteen naar het recept Een ‘sop’, speciaal voor de vastentijd Dit recept uit het midden van de achttiende eeuw toont prachtig één van de oude betekenissen van het woord soep, vroeger ook wel sop geheten. In dit geval betekent sop het stuk al dan niet geroosterd brood dat op de bodem van de schaal of bord is gelegd vóórdat de rest erover…
Taart met Brie en peer
Meteen naar het recept Het recept voor deze taart met kaas, peer en ei dateert uit het midden van de zestiende eeuw, uit het Nyeuwen Coockboeck van de Antwerpse arts Gheeraert Vorselman. De vulling bevat peren en suiker, maar het is niet echt een zoet gebak. Suiker speelde in die tijd nog een rol als…
Haringsalade
Deze salade heeft net als huzarensalade een basis van gekookte aardappelen. Omdat de smaak meer uitgesproken is dan die van huzarensalade is het verstandig om, als je niet zeker bent van de voorkeuren van de verwachte eters, hiervan niet al te veel klaar te maken. Deze salade is ook minder lang houdbaar dan huzarensalade. Oorspronkelijk…
Kotelettentoert
Meteen naar het recept Een Nederlands recept uit de achttiende eeuw Met Pasen wordt vaak een gerecht met lamsvlees op tafel gezet. Hoewel onderstaand recept niet specifiek voor Pasen is bedoeld, is deze lamspastei toch heel geschikt voor de paasdis, als je er een salade of een schotel van gestoofde jonge voorjaarsgroenten bij serveert. Nieuwe…