Meteen naar het recept Over frikadel en frikandel De oorspronkelijke titel van dit recept luidt ‘Om Frickedillen in Krop-salaet te maken’. Frickedillen of frikadellen zijn gehaktballetjes. De term frikandel is een foute variant, volkstaal, aldus mijn oude Van Dale. Meneer Van Dale vergist zich. De frikandel is in elke snackbar te koop, en is typisch Nederlands. Het is een langwerpige gefrituurde worst…
Recepten uit de zeventiende eeuw
Hoen met groen
Meteen naar het recept Uit het eerste stadhouderloze tijdperk Het is eind april 2013, en bijna iedereen in Nederland is bezig met de troonswisseling. Om niet al te voorspelbaar te zijn kom ik nu met een recept uit het Eerste Stadhouderloze Tijdperk (1650-1672/75), waarin we even géén Oranjes aan de macht hadden. Het koninkrijk mag dan wel bijna…
Taartdeeg volgens Lancelot de Casteau
Deegrecepten zijn zeldzaam in oude kookboeken, want koks wisten wel hoe je deeg moest maken. In het kookboek van Lancelot de Casteau uit 1604 staat een recept voor een pasteideeg dat tussen korstdeeg en bladerdeeg inzit. Dit deeg staat beschreven in een recept voor ‘tourtes de blancmanger’, met een zoete vulling van amandelmelk met rijstebloem….
Visfilets in ‘ramoladesaus’
Meteen naar het recept Een licht gerecht uit de tijd van Lodewijk XIV Dat een gerecht uit het verleden niet altijd ingewikkeld is of zwaar op de maag ligt, toont dit elegante visgerechtje dat in een kookboek uit het eind van de zeventiende eeuw staat. Het kookboek is Le cuisinier royal et bourgeois van François Massialot. Over hem en…
Pruimentaart ‘van Pieter Cornelisz. Hooft’
Meteen naar het recept Heerlijk gebak uit de zeventiende eeuw De zomer is pruimentijd. De uitdrukking tot in de pruimentijd wordt onder voorbehoud toegeschreven aan Pieter Cornelisz. Hooft (1581-1647), maar die gebruikt de pruimentijd letterlijk: hij nodigt in 1643 Haagse familie uit om hem op het Muiderslot te bezoeken “teeghens den pruimtijdt, die voorhanden is”. Pas veel later heeft tot in de pruimentijd de betekenis gekregen…
Koninginnesoep. De echte.
Meteen naar het recept Van porselein tot plastic “Koninginnesoep, da’s nou echt Hollands”, denken veel landgenoten. Want wij hadden vanaf het regentschap van koningin Emma (1890) tot het aantreden van koning Willem-Alexander in 2013, 123 jaar lang een vrouw als staatshoofd. En omdat koninginnesoep zo populair is in Nederland hebben alle soepmerken wel een variant…
Crème brûlée
Meteen naar het recept Het lekkerste toetje uit de zeventiende eeuw Crème brûlée is een geliefd dessert. Het is zo lekker door het prikkelende contrast tussen de koude, romige vla en de hete, harde laag van gebrande suiker erop. De bereiding moet wel met zorg gebeuren, anders mislukt het. Lees dus vooral goed de aanwijzingen bij…
Zalm in rode wijnsaus
Meteen naar het recept Een Frans recept uit de Age d’Or Halverwege de zeventiende eeuw verscheen er in Frankrijk een aantal kookboeken die de aanzet gaven tot de ontwikkeling van de moderne Franse haute cuisine. Voor die tijd werden middeleeuwse klassiekers als Le Ménagier de Paris en Le Viandier van Taillevent voortdurend herdrukt. Le Cuisinier van Pierre de Lune…
Vegetarische bouillon voor in de vastentijd
Recepten uit de zeventiende eeuw In de vastentijd tussen carnaval en Pasen mag er van oudsher geen vlees worden gegeten. In de Middeleeuwen waren ook alle zuivelproducten taboe in deze tijd, later was boter wel toegestaan. Als vervanging voor vleesproducten werden amandelen gebruikt (amandelmelk, -boter en -kaas, te vergelijken met cocosmelk, pindakaas [peanutbutter] en marsepein)….
De dag dat Frankrijk vegetarisch was
Meteen naar het recept De in 2001 overleden Franse cultuurhistoricus Jean-Louis Flandrin opperde in zijn postuum verschenen boek L’Ordre des mets dat de reformatie zo snel kon gebeuren in het noordwesten van Europa vanwege het verbod van de katholieke kerk op het gebruik van boter tijdens de vastentijd. Immers, in Zuid-Europa gebruikte men toch al voornamelijk olijfolie…
Spinazietoert
Dit is het derde recept speciaal voor Goede Vrijdag. De andere recepten zijn Granaatappelsalade en Jacobijnensoep. Als je zelf spinazie kweekt, of je bent wat ouder, dan weet je dat het zaad van sommige spinazierassen venijnige, hoekige kantjes heeft. Vroeger moest je de spinazie niet alleen goed wassen om de aarde af te spoelen, maar…
Jacobijnensop voor Goede Vrijdag
Meteen naar het recept Bij het recept voor Granaatappelsalade heb ik geschreven over de enige dag dat de (katholieke) Fransen vegetarisch aten. Dat is wel héél bijzonder, want als je in een gemiddeld Frans restaurant meedeelt dat je geen vlees eet, beginnen ze meestal zuur te kijken en krijg je uiterst fantasieloze kost voorgeschoteld. Zelf…
Erwtensoep, maar dan anders
Meteen naar het recept Een vegetarische erwtensoep uit de zeventiende eeuw Erwtensoep, snert, is hèt gerecht van de Hollandse pot. Dat er met spliterwten ook andere, lichtere soepen gemaakt kunnen worden zal voor sommigen een openbaring zijn. Het onderstaande recept uit het Frankrijk van Lodewijk XIV (de Zonnekoning) is een vleesloze soep, dus geschikt voor vegetariërs. Potage werd tijdens…
Limonade
Meteen naar het recept Een Frans recept uit de zeventiende eeuw Een kort, simpel recept, want ik zit midden in een verhuizing (zomer 2007). En ik heb het zelfs zó druk gehad dat dit recept uiteindelijk pas in september op de site is gezet! Waar komt het woord limonade vandaan? Limonade komt uit het Frans. In het Nederlands is…
Koks en cuisiniers
Het tweede hoofdstuk van Het verleden op je bord Her- en vertaalde recepten Terug naar het overzicht – Artsen en koks – Koks en cuisiniers – Keukenmeesters en keukenmeiden – Chefkoks en kookjuffen Recepten op deze pagina: Jacobijnensoep – Pekelharing – Kabeljauwstaart met ansjovissaus – Kalfsgehaktballetjes – Varkensworstjes – Olipodrigo – Sperziebonen – Salade met bloemen…