“Op je gezondheid!” Sangria, punch en bisschopswijn zijn allemaal nazaten van gekruide wijnen die al in de oudheid, maar vooral in de Middeleeuwen werden gedronken. In die tijd was het gebruikelijk om wijnen te kruiden met specerijen en suiker (dat ook als specerij werd beschouwd) om na de maaltijd de spijsvertering te bevorderen. Een digestiefje…
Middeleeuwen
De smaak van de middeleeuwen kun je omschrijven als kruidig en zuur, met een bescheiden zoetje. De recepten komen uit kookboeken van de tiende tot en met de vijftiende eeuw, en beslaan Europa en het Abassidische rijk. Je kunt de recepten bekijken in de oorspronkelijke taal (behalve de Arabische recepten), in een vertaling naar modern Nederlands en in een bewerking voor de moderne keuken.
Egeltje prik
Meteen naar het recept Een middeleeuws spektakelgerecht Er zijn recepten overgeleverd voor de bereiding van egeltjes, maar wees niet bang: het gerecht op deze pagina is zonder egelvlees, het lijkt alleen maar op de stekelbeestjes. Het recept op deze pagina is voor een hartig gerecht uit de vijftiende eeuw op basis van vlees. Er is ook…
Strawberye
Meteen naar het recept Middeleeuwse aardbeienpudding uit Engeland met granaatappelpitjes Je komt niet vaak een middeleeuws recept voor zomerfruit tegen. Aardbeien, bramen, frambozen, bosbessen: wij eten dit fruit toch ook nog steeds het liefste zoals het van de struik komt. En daar heb je natuurlijk geen recept voor nodig. Volgens de middeleeuwse gezondheidsleer kleefden er…
Voedzame vierkante omelet
Meteen naar het recept Een Engels recept met peterselie en merg Jaren geleden heb ik in het Culinair-historisch Kookmuseum in Appelscha, dat beheerd werd door Carolina Verhoeven, een speciaal menu bereid met middeleeuwse recepten met merg van voorgerecht tot en met het toetje. Tot op het bot heette dat menu. Op deze pagina staat een van de voorgerechten uit dat menu, een…
Arabische gehaktballetjes
Meteen naar het recept Een lekker hapje uit de dertiende eeuw Begin juli 2005 opende in het Universiteitsmuseum in Utrecht een tentoonstelling over het boeiende middeleeuwse boek Sidrac. Normaliter cater ik niet, maar toen men mij vroeg of ik voor de opening passende hapjes wilde maken, vond ik het toch wel erg leuk om te kijken of me…
Mulahwaja
Gekruid lamsvlees uit 1001 nacht Twee jaar geleden verscheen de prachtige Engelse vertaling van een Arabisch kookboek uit de tiende eeuw, getiteld Annals of the Caliphs’ Kitchens. Dit is een uitgave van het Kitāb al-Ţabīkh van al-Warrāq, dat waarschijnlijk in de jaren 940/950 is geschreven (editie p.11, zie bibliografie). Een waardevolle uitbreiding (in alle opzichten, het boek…
Middeleeuwse appelbeignets
Meteen naar het recept Appelflappen en appelbeignets horen samen met oliebollen tot het traditionele oudjaarsgebak. Volkomen willekeurig heb ik nu eens een recept uit een Engels manuscript uit de vijftiende eeuw gekozen voor dit appelgebak. Flap of beignet? Er heerst verwarring over wat nu een appelflap is. Er zijn namelijk twee soorten gebak met deze naam. De ene appelflap bestaat…
Schone handen
Het wordt tijd om eens aandacht te besteden aan het eten van middeleeuwse gerechten. Zoals bekend is eten met een vork pas in de zestiende eeuw in hogere kringen gewoongoed geworden (burgers aten zelfs in de achttiende eeuw nog vaak gewoon met de hand), en eten met vork EN mes doen we eigenlijk pas sinds…
Verjus
Geen wijn en geen azijn Letterlijk betekent verjus ‘groen sap’ (Frans: jus vert). Het is sap van onrijpe druiven, onrijpe appels, zuring, kruisbessen, wat dan ook, als het maar zuur is. Je komt het tegen in middeleeuwse recepten als ‘zuurtje’ in een gerecht, net als azijn en wijn. Verjus werd nog tot in de zeventiende…
Arabisch snoepgoed
Meteen naar het recept Een recept uit de dertiende eeuw Suiker is volgens bijna iedereen puur vergif, maar dat komt vooral omdat er misbruik van wordt gemaakt. Niet alleen zijn we dol op zoetigheden, maar het wordt door de voedselindustrie ook dankbaar gebruikt als smaakversterker. En je laat niet wijsmaken dat ‘natuurlijke suikers’ beter zijn,…
Arabische pasteitjes
Meteen naar het recept Net als de Arabische gehaktballetjes zijn deze pasteitjes gemaakt voor de opening van de tentoonstelling over Sidrac in 2005. De pasteitjes bevatten een auberginevulling uit het Anonieme Andalusische Kookboek, en een spinazievulling uit het Kitāb al-Ţabīkh-al-Baghdadī. Beide kookboeken dateren uit de dertiende eeuw. Meer over het Andalusische kookboek staat bij het recept voor gefrituurde…
Gevulde eieren met kruizemunt
Meteen naar het recept Een middeleeuws voorgerechtje uit Duitsland Met buren heb ik geluk. Ik woon nu naast de basis van het muziekensemble EnsembLeChatNoir, dat boeiende, soms multimediale, concerten verzorgt. In mijn vorige huis had ik ook een kunstzinnige buurvrouw, een keramiste. Zij is geboren in Duitsland, en toen zij en haar man onlangs kwamen eten, heb…
Sauzen bij geroosterde vis
Vis speelde een belangrijke rol in het voedingspatroon van de katholieke Middeleeuwen, en niet alleen tijdens de grote Vastentijd tussen carnaval en Pasen. Ook tijdens vaste weekdagen het hele jaar door mocht er geen vlees worden gegeten. Zuivelproducten mochten op deze wekelijkse vastendagen wel worden gegeten (in tegenstelling tot tijdens de vastentijd). Onderstaand recept is bedoeld voor…
Gefrituurde deegvlechten
Meteen naar het recept Een Arabisch recept uit de dertiende eeuw Arabisch gebak is heerlijk. Zoet en machtig, maar heerlijk. Dit was ook al zo in de Middeleeuwen, toen zoet gebak na de maaltijd werd geserveerd. Na een overvloedige maaltijd met allerlei heerlijke gerechten moest het gebak wel bijzonder zijn om nog (eet)lust op te wekken!…
Artsen en koks
Het eerste hoofdstuk van Het verleden op je bord Her- en vertaalde recepten Terug naar het overzicht – Artsen en koks – Koks en cuisiniers – Keukenmeesters en keukenmeiden – Chefkoks en kookjuffen Recepten op deze pagina: Nep-eieren – Bonensoep – Blancmanger – Groene saus – Mosterdsaus – Komijnsaus – Rundertongpastei met wijnsaus – Spinazietaart…